Wet aanpak schijnconstructies aangenomen

Publicatiedatum: 20 februari 2015

De Wet aanpak schijnconstructies (WAS), waarmee de Tweede Kamer op 3 maart al unaniem heeft ingestemd, is op 2 juni ook door de Eerste Kamer met algemene stemmen aangenomen. De WAS is een uitwerking van afspraken uit het sociaal akkoord van april 2013.

De WAS zal belangrijke consequenties hebben voor werknemers, werkgevers en opdrachtgevers. De belangrijkste maatregelen uit de wet zijn de bepalingen over het minimumloon en de ketenaansprakelijkheid voor loon.

Het minimumloon: netto en giraal uitbetalen

In de WAS is opgenomen dat het salaris van een werknemer niet meer in zijn geheel contant mag worden betaald. De werkgever moet minimaal het deel van het salaris dat gelijk staat aan het verschuldigde minimumloon giraal overmaken.

Het minimumloon is bovendien niet meer vatbaar voor inhoudingen en verrekeningen in het kader van pensioenregelingen, schadevergoedingen, huisvesting, boetes en voorschotten. Dit betekent dat het netto minimumloon ook daadwerkelijk aan de werknemer moet worden uitbetaald.

De werkgever moet op het loonstrookje gespecificeerde bedragen van de samenstelling van het loon, de onkostenvergoedingen, de inhoudingen en verrekeningen en het toepasselijke minimumloon vermelden. Zo kan de overheid beter controleren of de werkgever aan de bepalingen voldoet.

Overtreedt een werkgever één van deze verplichtingen, dan kan hem een boete worden opgelegd. In het uiterste geval kan Inspectie SZW zelfs de werkzaamheden laten stilleggen. De Inspectie SZW zal gegevens over uitgevoerde inspecties voortaan openbaar maken, zodat er een extra stimulans is voor werkgevers om hun zaken op orde te hebben.

Ketenaansprakelijkheid voor loon

De WAS introduceert een hoofdelijke aansprakelijkheid van de werkgever en zijn opdrachtgever(s) in verband met de betaling van het verschuldigde loon.

Deze ketenaansprakelijkheid is van toepassing als in de keten sprake is van een overeenkomst van opdracht of aanneming van werk. De aansprakelijkheid geldt voor het loon van werknemers (dus niet voor zzp’ers). De WAS ziet op alle werknemers die arbeid verrichten in Nederland, ongeacht het recht dat van toepassing is op de arbeidsovereenkomst.

Opeisen verschuldigd loon

Een werknemer kan bij zowel de werkgever als diens directe opdrachtgever (eventueel tegelijk) het verschuldigde loon opeisen. Als er sprake is van meerdere (onder)opdrachtgevers, dan kan de werknemer, wanneer de werkgever en diens directe opdrachtgever niet betalen, steeds de meest naastgelegen hogere opdrachtgever aanspreken.

Is een opdrachtgever niet aansprakelijk of biedt deze geen verhaal, dan kan de daarboven gelegen opdrachtgever worden aangesproken. Wordt zo uiteindelijk de hoogste opdrachtgever bereikt, dan is deze aansprakelijk voor de betaling van het loon. De opdrachtgever die het loon uitbetaalt, kan dit weer op de directe werkgever en de aansprakelijke lagere opdrachtgevers verhalen.

Opdrachtgever niet aansprakelijk?

Alleen als een opdrachtgever aannemelijk kan maken dat het hem, gelet op de omstandigheden van het geval, niet kan worden verweten dat het loon niet is voldaan, is hij niet aansprakelijk.

Dit hangt onder meer samen met de prijs die is overeengekomen voor de opdracht. Als deze prijs ongebruikelijk laag is, dan moet ervan worden uitgegaan dat een opdrachtgever zich ervan bewust was, of had moeten zijn, dat de werknemer niet zijn volledige loon zou ontvangen.

Inwerkingtreding WAS

De WAS is op 1 juli 2015 in werking getreden. De maatregelen met betrekking tot de ketenregeling en de openbaarmaking van inspectiegegevens zijn per direct van kracht.

Op verzoek van de Eerste Kamer zal een deel van de WAS pas op 1 januari 2016 ingaan, zodat werkgevers en opdrachtgevers de tijd hebben om hun loonadministratie aan te passen aan de nieuwe regelgeving. Dit betreft de bepalingen over de verplichte girale betaling van ten minste het minimumloon, het verbod op inhoudingen op en verrekeningen met het minimumloon en de specificaties op de loonstrook.

Als u vragen heeft over de WAS of als u wilt weten welke consequenties de nieuwe regelgeving heeft voor u of uw onderneming, neemt u dan contact op met Anna Paternotte.