Wet normalisering rechtspositie ambtenaren is aangenomen

(Met dank aan Hülya Özbakir)

De Eerste Kamer heeft op 8 november 2016 de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) aangenomen. Dat heeft tot gevolg dat de arbeidsverhouding van ambtenaren op één lijn wordt gesteld met die van werknemers in de private sector.

Ambtenarenstatus

Bescherming van ambtenaren tegen politieke willekeur en de gedachte dat uit overheidsgezag voortvloeit dat de overheid met de overheidswerknemer niet op gelijkwaardige voet een contract kan afsluiten, zijn in het verleden (1929) redenen geweest om ambtenaren een bijzondere, aparte status te geven. Maar tijden veranderen. De redenen die toen tot een bijzondere rechtspositie hebben geleid, zijn niet meer actueel. Bovendien is steeds moeilijker te rechtvaardigen dat ambtenaren anders worden behandeld dan werknemers. Daarom zal na de invoering van de Wnra het Burgerlijk Wetboek ook op ambtenaren van toepassing zijn. Zodra de Wnra in werking treedt, geldt dus ook voor hen het reguliere, private ontslagstelsel en vervalt de bestuursrechtelijke bezwaar- en beroepsprocedure. Vanaf dan kan een ambtenaar niet meer zonder tussenkomst van het UWV of de kantonrechter tegen zijn wil worden ontslagen

Wnra niet van toepassing op alle ambtenaren

De Wnra zal niet van toepassing zijn op alle ambtenaren. Zo worden bepaalde groepen ambtenaren, zoals politieambtenaren, militairen en rechters, van de Wnra uitgezonderd. Ook blijft het begrip ‘ambtenaar’ behouden en verandert alleen de omschrijving ervan. Met de invoering van de Wnra verdwijnt het fenomeen ‘ambtenaar’ dus niet.

Bijzondere status ambtenaar blijft deels behouden

De Wnra heeft ook geen invloed op de arbeidsvoorwaarden, zoals salaris, eindejaarsuitkering, pensioen of vakantiedagen. Die blijven bij de omzetting van de eenzijdige aanstelling naar een tweezijdige arbeidsovereenkomst, behouden. Ook zullen de nu geldende wettelijke integriteitsnormen gehandhaafd blijven. De ambtenaar behoudt in zoverre dus zijn bijzondere status.

Inwerkingtreding Wnra

De verwachting is dat het ongeveer twee tot drie jaar duurt totdat de Wnra daadwerkelijk in werking treedt. Deze periode is nodig, omdat er eerst aanpassings- en invoeringswetten tot stand moeten worden gebracht, die op hun beurt ook het volledige wetgevingstraject moeten doorlopen (zoals consultaties van betrokken organisaties, behandeling in de ministerraad, advisering door de Raad van State en de behandeling in de Tweede en Eerste Kamer). Daarnaast hebben overheidswerkgevers tijd nodig om te inventariseren welke afspraken er met individuele ambtenaren zijn gemaakt, omdat die afspraken deel zullen uitmaken van de (toekomstige) arbeidsovereenkomst, en moeten HR-functionarissen worden opgeleid in het private arbeidsrecht.

Gevolgen Wnra voor uw organisatie?

Heeft u vragen over de (praktische) uitvoering van de Wnra en de gevolgen ervan voor uw organisatie? Neem dan contact op met Jeroen Dikker. Hij is specialist op het gebied van ambtenarenrecht en volgt de ontwikkelingen met betrekking tot de Wnra op de voet.