Wet Markt en Overheid

Decentrale overheden die economische activiteiten verrichten moeten zich houden aan de gedragsregels van de Wet Markt en Overheid (hoofdstuk 4b van de Mededingingswet). Vanaf 1 juli 2012 is de Wet Markt en Overheid stapsgewijs in werking getreden. Overheden moeten aan deze gedragsregels voldoen als zij een economische activiteit uitvoeren. Een van de regels is dat de overheid minimaal de werkelijke kostprijs moet berekenen voor een activiteit die de overheid aanbiedt.

De Wet Markt en Overheid is niet van toepassing als de overheid heeft vastgesteld dat een activiteit plaatsvindt in het algemeen belang. De gemeenteraad is het bevoegde bestuursorgaan voor een algemeen belang besluit.

Een algemeen belang besluit moet voldoen aan de zorgvuldigheidseisen die de Awb aan besluiten stelt. Een belangrijke eis voor een algemeen belang besluit is dat de gemeenteraad een zorgvuldige belangenafweging maakt tussen het algemene belang dat met de vaststelling van het besluit wordt nagestreefd en de belangen van eventuele derden. In de praktijk  zijn de eventuele derden de ondernemers die dezelfde activiteit op commerciële basis aanbieden op de markt. Een beroep tegen een algemeen belang besluit moet worden aangebracht bij de rechtbank Rotterdam.

Eind maart heeft de rechtbank Rotterdam drie algemeen belang besluiten ongegrond verklaard. De drie recente uitspraken zijn in lijn met eerdere rechtspraak van de rechtbank: er is niet goed genoeg onderzocht welke derden een belang kunnen hebben en welke belangen dat dan zijn. Verder is niet goed onderbouwd wat de noodzaak is voor het niet (volledig) doorberekenen van de integrale kosten.

De gemeenteraad van Emmen heeft een algemeen belang besluit genomen voor het exploiteren van parkeergarages. De gemeente heeft bij de voorbereiding geen onderzoek gedaan naar over de verschillende belangen die bij het vaststellen van het besluit spelen. De gemeente heeft aangevoerd te verwachten dat als de integrale kosten aan het publiek in rekening worden gebracht, het publiek zal uitwijken naar ander parkeervoorzieningen. De rechtbank heeft het beroep gegrond verklaard (rb Rotterdam, 22 maart 2018, ECLI:NL:RBROT:2018:2123).

In Stadskanaal heeft de gemeenteraad een algemeen belang besluit genomen voor de verhuur en exploitatie van ligplaatsen en camperstaplaatsen. De gemeente heeft een bureau opdracht gegeven onderzoek te doen. De rechtbank is van oordeel dat het rapport ernstige gebreken vertoont (niet duidelijk is of er sprake is van een representatieve steekproef, de ondernemer die vermoedelijk bezwaar zal hebben tegen het algemeen belang besluit is niet geïnterviewd). Voorts heeft de gemeente niet onderzocht wat het effect is als de integrale kosten in rekening worden gebracht en is de gemeente bij dit punt afgegaan op aannames (Rb Rotterdam , 22 maart 2018, ECLI:NL:RBROT:2018:2244).

De gemeenteraad van ’s Hertogenbosch heeft een algemeen belang besluit genomen voor het aanbieden van parkeergelegenheid op transferia. De rechtbank is van oordeel dat de gemeente ten onrechte niet het effect van het doorberekenen van de integrale kosten heeft onderzocht, dat is nagelaten om te onderzoeken of de beleidsdoelen kunnen worden bereikt door lage tariefstelling en ten slotte zijn de af te wegen belangen niet in kaart gebracht en onderzocht (Rb Rotterdam, 22 maart 2018, ECLI:NL:RBROT:2018:2119).

De vorige regering heeft, na de evaluatie van de Wet M&O, te kennen gegeven de gedragsregels Markt en Overheid strenger te willen maken. Ook in het regeerakkoord van Rutte III is ook een aanscherping van het algemeen belang besluit voorzien. Er is zeer verdeeld op gereageerd. Het wachten is op een wetsvoorstel.