Benoeming rechter-commissaris bij vereffening BV

In dit vonnis van 14 november 2024 benoemt de Rechtbank Gelderland een rechter-commissaris om het handelen van de vereffenaar van een eerder ontbonden BV te beoordelen. (ECLI:NL:RBGEL:2024:8080) JOR 2025/4 met noot prof. Mr. B. Snijders-Kuipers.  

Erven aanvaarden aandelen BV uit nalatenschap

De enig aandeelhouder en bestuurder van een BV komt halverwege 2016 te overlijden. Er zijn drie erven van de overledene die zijn erfenis zuiver aanvaarden. De aandelen van de BV behoren tot de nalatenschap en de erven zijn juridisch gezien deelgenoten in de nalatenschap.

Vereffening BV heropend

Na het overlijden van haar enig aandeelhouder en bestuurder wordt de BV in 2017 eerst ontbonden en uit het handelsregister uitgeschreven door de KvK. De vereffening van de BV wordt op verzoek van de erven op 16 juli 2020 heropend omdat er baten (actief) aanwezig waren in de BV. Het actief betrof onder andere een recht van opstal (een bedrijfspand), een door een recht van hypotheek verzekerde vordering inclusief rente en een vordering in rekening-courant. De twee voornoemde vorderingen betreffen vorderingen op een onderneming van de vereffenaar.  

Verzoek afronding vereffening en benoeming rechter-commissaris

Een van de drie erven wordt benoemd als vereffenaar van het vermogen van de BV. De vereffenaar roept in mei 2023 een algemene vergadering van aandeelhouders bijeen waarbij enkele besluiten ten aanzien van het actief van de BV zijn geagendeerd. De voorgenomen besluiten betreffen het afwaarderen van een van de vorderingen op de onderneming van de vereffenaar en de herontwikkeling van het bedrijfspand. Een van de andere erven is het niet eens met de voorgenomen besluiten en verzoekt de rechtbank vervolgens (kort samengevat) om de vereffenaar te bevelen de vereffening binnen een jaar af te gaan ronden en een rechter-commissaris te benoemen in de vereffening.

Oordeel rechtbank: verzoek benoeming rechter-commissaris toegewezen

De rechtbank wijst het verzoek tot benoeming van een rechter-commissaris toe en de overige verzoeken af.
De rechtbank oordeelt dat de verzoeker als deelgenoot in de nalatenschap ex artikel 3:171 BW bevoegd is tot het doen van verzoeken ten behoeve van de gemeenschap die de nalatenschap vormt. Ingevolge artikel 2:23a BW is de verzoeker belanghebbende en ontvankelijk in haar verzoeken. Van belang wordt geacht dat er sinds het heropenen van de vereffening ruim vier jaar zijn verstreken. In die tijd zijn de vermogensbestanddelen niet te gelde gemaakt, terwijl het wel de taak van de vereffenaar is om dit te doen en de schuldeisers van de BV te voldoen. De rechtbank vraagt zich af of de vereffenaar mogelijk (potentieel) tegenstijdige belangen heeft en, als dat zo is,  of de vereffenaar  wel in functie kan blijven. De rechter-commissaris zal dit nader moeten gaan beoordelen.

Statutaire vereffenaar of gerechtelijke vereffenaar?

Ik begrijp dat het de vraag is geweest of artikel 2:23a BW de mogelijkheid gaf een rechter-commissaris te benoemen in vereffeningen zoals in het onderhavige geschil. De vereffenaar in deze zaak was door de rechtbank benoemd, maar wordt beschouwd als een statutaire vereffenaar in plaats van een gerechtelijke vereffenaar. De rechtbank hakt een knoop door in deze uitspraak door een rechter-commissaris te benoemen. Van de rechter-commissaris mag een poging verwacht worden de vastgelopen vereffening vlot te trekken.