De aansprakelijkheid van een oud-vennoot

Hoofdregel = hoofdelijkheid

Een vennoot in een vof is hoofdelijk aansprakelijk voor de verbintenissen van de vof. Dit betekent dat een schuldeiser zich niet alleen kan verhalen op het vennootschapsvermogen, maar ook op het privévermogen van iedere vennoot. Deze regel is ter bescherming van de belangen van de schuldeisers.

Aansprakelijkheid na uittreden

Als een vennoot uittreedt, blijft hij volgens vaste rechtspraak in beginsel aansprakelijk voor schulden die ontstaan zijn voor of tijdens zijn vennootschapsperiode. Dit geldt ook als de schulden pas opeisbaar worden ná zijn uittreden.

Hoe zit het bij duurovereenkomsten en stilzwijgende verlenging?

Bij duurovereenkomsten (overeenkomsten waarbij partijen zich voor een langere periode tot voortdurende of herhaalde prestaties verbinden) blijft de uitgetreden vennoot in principe aansprakelijk voor de verplichtingen die voortvloeien uit de duurovereenkomsten die zijn aangegaan tijdens zijn vennootschap. Dit geldt ook als de verplichtingen pas ná het uittreden opeisbaar worden.

Hier is echter wel een uitzondering op: als de duurovereenkomst na het uittreden bijvoorbeeld fundamenteel wordt gewijzigd of wordt vervangen door een geheel nieuwe overeenkomst, dan verschuift de aansprakelijkheid doorgaans naar de nieuwe samenstelling van vennoten.

Maat wat nu wanneer er géén expliciete nieuwe overeenkomst wordt gesloten, maar slechts sprake is van een stilzwijgende verlenging waarbij de voorwaarden zijn aangepast? Bijvoorbeeld omdat de duurovereenkomst niet tijdig wordt opgezegd. De duurovereenkomst loopt in dat geval onder aangepaste voorwaarden door.

Redelijkheid en billijkheid als uitkomst

De redelijkheid en billijkheid kan in dat geval uitkomst bieden. Het kan naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zijn om een oud-vennoot nog aansprakelijk te houden voor schulden die voortvloeien uit een verlengde duurovereenkomst na uittreden.

Of de redelijkheid en billijkheid uitkomst biedt, hangt af van alle omstandigheden van het geval, zoals:

• de aard en omvang van de wijzigingen in de verlengde overeenkomst;
• of de  andere partij op de hoogte was van het uittreden van de vennoot, en of het redelijk is dat van deze partij wordt verwacht dat zij het handelsregister controleert bij verlenging
• de mogelijke benadeling van de schuldeiser in diens verhaalspositie;
• de rol van de uitgetreden vennoot zelf, bijvoorbeeld of en hoe hij tijdig het uittreden kenbaar heeft gemaakt.

De rechtspraak laat zien dat hoe ingrijpender de wijzigingen bij verlenging, hoe aannemelijker het is dat het niet langer redelijk is om de oud-vennoot te houden aan aansprakelijkheid voor deze ‘nieuwe’ verplichtingen. Bij marginale of geen wijzigingen blijft de aansprakelijkheid van de oud-vennoot eerder overeind.

Conclusie

Het wettelijke uitgangspunt is hoofdelijkheid voor de uitgetreden vennoot voor bestaande verplichtingen uit duurovereenkomsten. Dit uitgangspunt wordt gecorrigeerd door het leerstuk van redelijkheid en billijkheid, met name wanneer na uittreden de duurovereenkomst onder ingrijpend gewijzigde voorwaarden wordt voortgezet en de schuldeiser weet of had moeten weten van de wijziging in vennoten. De mate van informatievoorziening aan de andere partij en de aard van de wijzigingen vormen in de praktijk de sleutelfactoren voor het oordeel of aansprakelijkheid na uittreden in stand blijft.