Uitleg van statuten bij overlijden bestuurder van aandeelhouder

Dit artikel gaat over een uitspraak van de Rechtbank Midden-Nederland d.d. 12 juni 2024, die ziet op de aanbiedingsplicht van een aandeelhouder en de belet en ontstentenis bepaling als gevolg van het overlijden van de bestuurder-rechtspersoon van een joint venture.

Het betreft twee B.V.’s die ieder 50% van de aandelen in een andere B.V. (hierna: “Z B.V.”) houden. De aandeelhouders zijn samen bestuurder van Z B.V. Eén van de twee directeur-grootaandeelhouders (DGA’s) komt te overlijden en er ontstaat een geschil tussen zijn erven en de andere DGA.  

Aanbiedingsverplichting aandelen

De statuten van Z B.V. bevatten de gebruikelijke aanbiedingsverplichting in geval van het overlijden van de DGA, ook wel aangeduid als change of controle-bepaling.
De achterliggende gedachte van deze bepaling is dat de achterblijvende aandeelhouder niet gedwongen wordt in een samenwerkingsverband met de erven van de overleden DGA. 

Van de ene aandeelhouder van Z B.V. (hierna: “X B.V.”) is na het overlijden van de DGA zijn zoon bestuurder geworden.

De andere aandeelhouder van Z B.V. (hierna: “Y B.V.”) eist dat de erven van zijn overleden medeaandeelhouder de aandelen in Z B.V. aanbieden conform de statutaire bepaling.

Bepaling belet en ontstentenis bestuurder

De statuten bevatten naast de aanbiedingsverplichting ook een bepaling die ziet op het belet of de ontstentenis van X B.V. als bestuurder van Z B.V. 

Van belet is sprake indien een bestuurder tijdelijk niet zijn of haar taken kan uitvoeren (bijvoorbeeld bij ziekte).  Van ontstentenis is sprake indien dit permanent het geval is (bijvoorbeeld bij overlijden).

Y B.V. stelt dat als gevolg van het overlijden van de DGA van X B.V. er sprake is van ontstentenis van de bestuurder.

Namens X B.V. wordt gesteld dat er van ontstentenis geen sprake is.

Oordeel rechter

De rechter volgt Y B.V. in zoverre dat er sprake is van een aanbiedingsplicht voor de erven van DGA.

Dit geldt niet voor de aangevoerde ontstentenis. De rechtbank oordeelt dat X B.V. bestuurder is en dat ook blijft na het overlijden van de DGA ondanks dat de zoon van de DGA zijn overleden vader heeft vervangen.

Het standpunt van de rechter ten aanzien van de ontstentenis is onderbouwd met een verwijzing naar het arrest van het gerechtshof Den Haag van 12 mei 2015 (hierna: “het Julo-arrest”). In het Julo-arrest, met een volgens de rechter overeenkomstig feitencomplex, was wel geoordeeld dat het overlijden van de bestuurder van de bestuurder-aandeelhouder leidde tot ontstentenis.

Het Julo-arrest wordt door de rechter niet gevolgd. Uit de statuten in die kwestie volgde volgens de rechtbank dat de twee DGA’s via hun persoonlijke holding en in de juridische jas van Julo B.V. een objectief kenbare persoonlijke samenwerking beoogden.

Dat is volgens de rechter in de onderhavige zaak echter niet het geval. De statuten van Z B.V. zijn volgens de rechtbank op dit punt helder en laten geen andere uitleg toe dan dat er van ontstentenis geen sprake is. Het overlijden van de DGA en zijn vervanging als bestuurder van X B.V. leiden niet tot ontstentenis van X B.V. als bestuurder van Z B.V.